TÜKETİCİ HUKUKU
Tüketici Hukuku 30 Nisan 2018Yazar: oguzhanÖzel Hukuk0 Yorum Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun Madde 1- Bu Kanun amacı, kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, aydınlatıcı, eğitici, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı önlemleri almak ve tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konudaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemektir. Beylikdüzü Tüketici Avukatı Av. Oğuzhan EFE ve Avukat Feriha Şeyma EFE Tüketici hukuku alanındaki faaliyetleri taraflar arasında yazılı veya sözlü olarak ortaya çıkan bütün problemlerin çözümü alanında faaliyet göstermektedir. Serbest piyasa ekonomisi, ekonomik ve sosyal alanlardaki gelişmeler, güçlü satıcılar karşısında daha zayıf durumda olan tüketicilerin bilinçlendirilmesi, korunması ve örgütlenmesi gereğini ortaya çıkartmıştır. Tüketici hakları alanında dünyada yaşanan gelişmeler sonucunda 1985 yılında AT Konseyi sekiz evrensel tüketici hakkını kabul ve ilan etmiştir. Bunlar: 1-Temel gereksinimlerin karşılanması hakkı. 2-Güvenlik ve güven duyma hakkı. 3-Mal ve hizmetleri serbestçe seçme hakkı. 4-Bilgi edinme hakkı. 5-Eğitilme hakkı. 6-Tazmin hakkı. 7-Temsil hakkı. 8-Sağlıklı bir çevreye sahip olma hakkı. AYIPLI MAL 4077 Sayılı Kanun’un 4. maddesinde ayıp kavramı açıklanmıştır. Buna göre; Ayıplı mal “Ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda ya da reklam ve ilanlarında yer alan veya satıcı tarafından bildirilen veya standardında veya teknik düzenlemesinde tespit edilen nitelik veya niteliği etkileyen niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları azaltan veya ortadan kaldıran maddi, hukuki veya ekonomik eksiklikler içeren maldır.” Ayıp, tüketicinin kullanmak amacıyla satın aldığı malda meydana gelen ve maldan tamamen ya da gerektiği gibi yararlanılmasını engelleyen eksikliklerdir. Bir malın ayıplı sayılması için 4. maddenin birinci fıkrasında yer alan tüm unsurların birlikte gerçekleşmesi şart değildir. Bu unsurlardan birisinin olmaması halinde mal ayıplı sayılır. Buna göre; satılan ürünün ambalajında, etiketinde, tanıtma ve kullanma kılavuzunda veya ürünle ilgili reklâm ve ilanlarda satıcı tarafından belirtilen hususların ve özelliklerin üründe bulunması şarttır. Ayıp Türleri: 1 – Açık Ayıp: Satılan malda gözle görülebilen ve basit bir muayene ile anlaşılabilen ayıplardır. Örneğin; otomobilin camının kırık olması. 2- Gizli Ayıp: Basit muayene ile tespit edilemeyen ve malın kullanılması ile ortaya çıkan ayıptır. (Örneğin; otomobilin elektronik aksamının arızalı olması) 3- Hukuki Ayıp: Malda maddi anlamda bir eksiklik olmamasına rağmen hukuki nedenlerle maldan yararlanma kısmen veya tamamen engelleniyorsa hukuki ayıp söz konusudur. (Örneğin; klonlanmış cep telefonu) 4- Ekonomik Ayıp: Tüketicinin maldan yararlanma imkanını azaltan, malın ekonomik değerini düşüren ayıptır. Bir ürünün kullanma kılavuzunda belirtilen özellikleri taşımaması halinde ekonomik ayıp söz konusudur. (Örneğin; çamaşır makinesinin en az 3 yıl arıza yapmadan çalışacağı belirtilmesine rağmen 1 yıl içinde bozulması ve kullanılamaz hale gelmesi) TKHK 4. Maddesi İle Tanınan Haklar: Bir malın ayıplı olması durumunda tüketici, Kanunun 4. maddesinde sayılan dört seçimlik haktan birisini kullanabilir. Haklardan birisini seçecek olan tüketicidir. Sorumlu olanlar, tüketici hangi hakkını seçmişse onu yerine getirmek zorundadır. Bu haklar seçimlik haklar olduğundan, tüketici bir defa tercihini yapıp, seçimlik haklardan birisini kullandığında diğer seçimlik haklar tükenmektedir. Örneğin, tüketici ayıp oranında bedelden indirim yapılmasını seçmiş ise, daha sonra sözleşmeden dönerek bedelin iadesini talep edemez. Bu kuralın istisnası ise, Yasanın 13 . maddesinde, garanti belgesi kapsamındaki mallar hakkında düzenlenmiştir. 1 – Sözleşmeden Dönme Kanunda “bedel iadesini de içeren sözleşmeden dönme” olarak tanımlanan haktır. Tüketici bu hakkını kullanmak yönündeki iradesini bildirdiğinde sözleşme hükümsüz kalır ve taraflar sözleşme nedeni ile verdiklerini karşılıklı olarak iade ederler. Yani; ayıplı mal satıcıya, ödediği bedel tüketiciye geri verilir. 2- Malın Ayıpsız Misli ile Değiştirilmesi Tüketiciye, ayıplı malın yenisi ile değiştirilmesini talep hakkı tanınmış bulunmaktadır. Malın ayıplı olması durumunda; tüketici aynı cins ve özelliklerde ayıpsız mislinin verilmesini talep edebilir. Teslim edilen yeni malın da ayıplı olması halinde tüketicinin yeniden seçimlik haklardan birisini kullanabilir. 3- Ayıp Oranında Bedel İndirimi Tüketici, malı ayıplı hali ile kabul etmekle beraber maldaki ayıp oranında bedelden indirim yapılmasını talep edebilir. 4- Ayıbın Ücretsiz Olarak Giderilmesi (Ücretsiz Onarım) Tüketiciye tanınan bir diğer seçimlik hak ise ayıbın ücretsiz olarak giderilmesini talep etmektir. Tüketici, Kanunun 4. maddesinde tanınan bu seçimlik hakkı, mal, garanti belgesi ile satılması zorunlu olan mallardan olmasa bile kullanabilir. Tüketiciler ayıplı mal nedeniyle sorumlulara müracaat ettiğinde, önce bu hakkını kullanmak zorunda oldukları izlenimi verilmekte ya da ayıp nedeniyle sorumlulara teslim edilen mallar tamir edilip tüketiciye iade edilmektedir. Oysa, tüketiciye tanınan bu hak da diğer üçü gibi seçimlik haklardan olup tüketici dilediğini kullanmakta özgürdür. Örneğin; malın ayıpsız misli ile değiştirilmesinin istenebilmesi için öncelikle ücretsiz onarım hakkını kullanmış olması gerekmemektedir. Avukat Oğuzhan EFE ve Avukat Feriha Şeyma EFE ‘nin Tüketici Hukuku Alanında Beylikdüzünde Hizmet Verdiği Alanlardan Bazıları; – Ayıplı Mal, – Ayıplı Hizmet, – Sözleşmedeki Haksız Şartlar, – Taksitle Satışlar, – Devre Tatil Sözleşmesi, – Paket tur Sözleşmeleri, – Kampanyalı Satışlar – Kapıdan Satışlar – Mesafeli Sözleşmeler – Tüketici Kredileri Kredi Kartları – Süreli Yayınlar – Abonelik Sözleşmeleri – Fiyat Etiketi – Garanti Belgesi -Tanıtma ve Kullanma Kılavuzu – Satış Sonrası Hizmetler -Tüketici Sorunları – Hakem Heyetleri – Üretimin, Satışın Durdurulması ve Malın Toplatılması – Olduklarından Farklı Görünen Mallar – 4077 Sayılı Kanun Kapsamındaki Ceza Hükümleri – Cezalarda Yetki-Usul ve İtiraz 4077 Sayılı Kanun’a Göre Denetim